Yedi Güzel Adam şiirinin kaynağı hangi hadis?

Rahmetli Cahit Zarifoğlu’yla 1979 Temmuz’unda Ankara – Kızılay’daki Akabe Kitabevi’nde gerçekleştirdiğim bir görüşme vardır ki unutamam..

O zamanlar Adana’dan gelmiş, 18 yaşında, lise öğrencisi bir gençtim. Mektuplarında tanışmamızı istediği, o vakit Orman İşletmeleri Çukurova Bölge Müdürü Said Zarifoğlu’nun selamını getirmiştim. Ziyaretlerimde Said Ağabey’in bana gösterdiği ilgiyi anlattım, kültür/sanat sohbetlerimizi.. Çok mutlu olmuştu.

O görüşmede, Cahit Zarifoğlu’yla şiir üzerine de sohbet etmiştik. “Yedi Güzel Adam” isimli şiir kitabını yeni bitirmiştim; kitaba adını veren, beş bölümden oluşan uzun ve lirik şiirden çok etkilenmiştim.

“Sen melek uyarmalarıyla
Uyarılan erkek
Bu gece bir şehvet azarladın
Hayvan kovdun
Yatağını yüceltenlerden oldun
Şimdi ev gebedir”

HADİS’TEN ŞİİR ÇIKARMAK

Şiir, “Yedi Güzel Adam” ismiyle meşhur bir Hadis-i Şerif’ten yola çıkılarak yazılmıştı sanki.. Bu izlenimimi paylaştım onunla. Cahit Zarifoğlu bana o Hadis-i Şerif’i bilip bilmediğimi sordu. “Biliyorum efendim!” deyince, gözleri parladı, çok sevindi..

Ebu Hüreyre’den (r.a.) rivayet edilen sözkonusu hadiste, Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyuruyordu:

“Başka bir gölgenin bulunmadığı Kıyamet gününde Allah Teala, yedi insanı, arşının gölgesinde barındıracaktır: 1.Adil devlet başkanı. 2. Rabbine kulluk ederek temiz bir hayat içinde yetişen, takva sahibi genç.. 3. Kalbi mescitlere bağlı Müslüman.. 4. Birbirlerini Allah için sevip buluşmaları da ayrılmaları da Allah için olan iki insan, İslam kardeşliğini yaşayanlar.. 5. Güzel ve mevki sahibi bir kadının beraber olma isteğine “Ben Allah’tan korkarım” diye yaklaşmayan yiğit.. 6. Sağ elinin verdiğini sol elinin bilemeyeceği kadar gizli sadaka veren kimse, 7. Tenhada Allah’ı anıp göz yaşı döken kişi.” (Buhari, Ezan 36, Zekat 16, Rikak 24, Hudüd 19; Müslim, Zekat 91. )

“Melekler kırmızı yanar
Kalbe tutuşan her şey kırmızıdır
Hele kalp hazırsa
“kentten” bir er kalkar – Onun eri
Kollar semayı deryayı korkularından
Yoksa aşk hemen kaçmak mıdır dağımıza
Söyleyelim ya hay ya huu
-Yolları aydınlık kıl yaradan”

Bu hadisi böyle okuyunca, Cahit Zarifoğlu, bana, Allah’ın gölgesinde barınacak, yani ahiretteki sıkıntılardan rahmetiyle koruyacağı insanlar sadece bu yedi sınıftan ibaret olmadığını anlattı. Başka hadislerde önemli niteliklere sahip bazı kişiler de sayılmış.. Bu hadiste yedi kişinin zikredilmiş olması, diğer rivayetlerde ifade edilen bahtiyar yiğitleri bu mutluluktan asla mahrum bırakmayacağını kısaca izah etti bana..

“Bir değişime gibidir azrail-
Mezarla uğraşmaz toprağı insan kazar
O yere o ölü
insan kalabalığında ansız bir boşluk açılmıştır
alın kımıldasın
kalp kıvransın

Gölden ansız bir tabutluk su alınmış gibi
Bütün köy kımıldayacaktır/göl gibi”

O sohbetten aklımda kalan bir başka husus da, “Yedi Güzel Adam” şiirinin henüz tamamlanmadığını, beş bölümde kaldığını söylemesiydi.. Hadis-i Şerif’ten çıkarmıştı bu güzel ve artık ünlü olan bu şiirini.. Ayrıca getirdiğim şiirlerime de baktı, değerlendrmelerde bulundu.

“YEDİ GÜZEL ADAM” YAZAR VE ŞAİRLER Mİ?

Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümü “Türk Edebiyatında Mavera Hareketi” başlıklı bir program düzenlemiş.. (12 Mayıs Cumartesi 2012, saat 10:00) İlk sayısı Ankara’da, Aralık 1976’da yayınlanan aylık edebiyat dergisi Mavera’nın 14 yıllık tarihi “Dergide, edebiyat ve medeniyet arasında sürekli bir ilgi kurulmaya çalışıldı ve bu doğrultudaki düşüncenin gelişmesi için yazılar yayımlandı. Mavera dergisi, 163 sayı (14 cilt) yayınlandıktan sonra 1990’da kapandı.” şeklinde anlatılmış duyuru metninde. Kurucu kadroda bulunan şair ve yazarların, daha önce Büyük Doğu, Diriliş ve Edebiyat gibi dergilerde yazdıkları da vurgulanan duyuru metninde, “Yedi Güzel Adam” diye Cahit Zorifoğlu’nun bir şiir kitabına ad olacaklardı.” ifadesine yer verilmiş. Bu yedi güzel adamın, Erdem Bayazıt, Ersin Gürdoğan, Mehmet Akif İnan, Alaeddin Özdenören, Rasim Özdenören, Cahit Zarifoğlu ve Hasan Seyithanoğlu’dan oluştuğu belirtilmiş.

Son yıllarda Mavera’nın kurucu kadrosunda bulunan sözkonusu yedi kişiyi Yedi Güzel Adam’da Cahit Zarifoğlu’nun şiirleştirdiği pek çok defa ve sıklıkla dile getirilmektedir. Bu bilgi doğru mudur? Üniversite çevrelerinde, Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı’nın etkinliğine ilişkin duyuruda da yinelendiğini görünce, aklıma gelen bazı soruları burada okuyucularımla paylaşmak istedim..

Yedi Güzel Adam şiirinin öznelerinin şair ve yazarlar olmadığı apaçık ortada.. Kitapta yer alan diğer şiirleri de taradığımda, Mavera’nın kurucularının anlatıldığı bir tek dize bile bulamadım, şaşırdım. Yanılıyor olabilirim elbette.. Mavera kadrosundan Ersin Gürdoğan ve Rasim Özdenören bu konuya bir açıklık getirirse, çok iyi olur..

Cahit Zarifoğlu’nun şiir kitaplarının yayın sırası, İşaret Çocukları (1967) Yedi Güzel Adam (1973), Menziller (1977), Korku ve Yakarış (1986) şeklindedir. Dolayısıyla Cahit Zarifoğlu’nun Yedi Güzel Adam’daki şiirleri, Mavera’dan yıllar önce Edebiyat dergisinde yayınlamış ve kitap da Edebiyat Dergisi Yayınları arasında 1973 yılında çıkmıştır.. Araştırılınca, Menziller’deki kimi şiirlerin bile Edebiyat’ta yayınlandığı görülecektir.. Dolayısıyla Yedi Güzel Adam’ın yayınlanışından üç yıl sonra Edebiyat’tan ayrılıp Mavera’yı çıkaracak olan kurucu kadronun, kitaba ad olması, hele hele şiirin özneleri olması kronolojik olarak izah gerektiren bir konu olarak durmaktadır..

Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünün düzenlediği “Türk Edebiyatında Mavera Hareketi” başlıklı programına, konuşmacı olarak Rasim Özdenören, Ersin Nazif Gürdoğan, Şaban Abak, Mehmet Atilla Maraş ve Mustafa Özçelik katılacak..

Yedi Güzel Adam’daki Mavera kadrosuna ilişkin dizelerin de açıklanacağını umuyor, katılımcılara başarılar diliyorum. Bu hayırlı hizmetlerinden dolayı teşekkür ediyorum.

yazının devamı..